A UNESCO (Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura) adoita establecer guías e recomendacións como a que publicou este ano: ‘Open data for AI: what now?’
Tras a pandemia do COVID-19 a UNESCO destaca unha serie de leccións aprendidas:
– Deben desenvolverse marcos normativos e modelos de gobernanza de datos, apoiados por infraestruturas, recursos humanos e capacidades institucionais suficientes para abordar os retos relacionados cos datos abertos, co fin de estar mellor preparados para as pandemias e outros retos mundiais.
– É necesario especificar máis a relación entre os datos abertos e a IA, incluíndo que características dos datos abertos son necesarias para que sexan “AI-Ready”.
– Debe establecerse unha política de xestión, colaboración e intercambio de datos para a investigación, así como para as institucións gobernamentais que posúan ou procesen datos relacionados coa saúde, á vez que se debe garantir a privacidade dos datos mediante a anonimización.
– Os funcionarios públicos que manexan datos que son ou poden chegar a ser de utilidade para as pandemias poden necesitar formación para recoñecer a importancia dos devanditos datos, así como o imperativo de compartilos.
– Deben recompilarse e recollerse tantos datos de alta calidade como sexa posible. Os datos teñen que proceder dunha variedade de fontes cribles, que, con todo, tamén deben ser éticas, é dicir, non deben incluír conxuntos de datos con rumbos e contido prexudicial, e teñen que recompilarse unicamente con consentimento e non de forma invasiva para a privacidade. Ademais, as pandemias adoitan ser procesos que evolucionan rapidamente, polo que a actualización continua dos datos é esencial.
– Estas características dos datos son especialmente obrigatorias para mellorar no futuro as inadecuadas ferramentas de diagnóstico e predición da IA. É necesario realizar un esforzo para converter os datos pertinentes nun formato lexible por máquina, o que implica a conservación dos datos recompilados, é dicir, a súa limpeza e etiquetaxe.
– Debe abrirse unha ampla gama de datos relacionados coas pandemias, adheríndose aos principios FAIR.
– O público obxectivo dos datos abertos relacionados coa pandemia inclúe a investigación e o mundo académico, os responsables da toma de decisións nos gobernos, o sector privado para o desenvolvemento de produtos relevantes, pero tamén o público, todos os cales deben ser informados sobre os datos dispoñibles.
– As iniciativas de datos abertos relacionadas con pandemias deberían institucionalizarse en lugar de formarse ad hoc, e por tanto deberían poñerse en marcha para a preparación ante futuras pandemias. Estas iniciativas tamén deberían ser integradoras e reunir a distintos tipos de produtores e usuarios de datos.
– Así mesmo, debería regularse o uso beneficioso dos datos relacionados con pandemias para as técnicas de aprendizaxe automática de IA co obxectivo de evitar o uso indebido para o desenvolvemento de pandemias artificiais, é dicir, armas biolóxicas, coa axuda de sistemas de IA.
A UNESCO baséase nestas leccións aprendidas para establecer unhas recomendacións sobre a Ciencia Aberta facilitando o intercambio de datos, mellorando a reproducibilidade e a transparencia, promovendo a interoperabilidade dos datos e as normas, apoiando a preservación dos datos e o acceso a longo prazo.
A medida que recoñecemos cada vez máis o papel da Intelixencia Artificial (IA), a dispoñibilidade e o acceso aos datos son máis cruciais que nunca, por iso a UNESCO leva a cabo investigacións no ámbito da IA para proporcionar coñecementos e solucións prácticas que fomenten a transformación dixital e constrúan sociedades do coñecemento inclusivas.
Os datos abertos son o principal obxectivo destas recomendacións, xa que se consideran un requisito previo para a elaboración de plans, a toma de decisións e as intervencións con coñecemento de causa. Por iso, o informe afirma que os Estados membros deben compartir os datos e a información, garantindo a transparencia e a rendición de contas, así como as oportunidades para que calquera poida facer uso dos datos.
